تعارضات دیدگاه اساتید محترم

باسمه تعالی

 تعارضات دیدگاه اساتید محترم

اساتید محترم حقوق کیفری از جمله استاد دکتر حسین آقایی نیا (دانشیار دانشگاه تهران) و استاد دکتر حسین میرمحمدصادقی (استاد دانشگاه شهید بهشتی) در نحوه تفسیر ماده 621 ق.م.ا.ت. (آدم ربایی) در حداقل 4 مورد (آنی یا مستمربودن/وجود  انگیز سوء/تفسیر آسیب حیثیتی/شمول آسیب روحی) اختلاف نظر دارند.

 استاد بزرگوار جناب آقای دکتر حسین میرمحمد صادقی در چاپ جدید کتاب جرایم علیه اشخاص (چاپ یازدهم ـ پاییز 1392) در تفسیر عبارت: « ... یا توسط دیگری برباید ...» بر خلاف دیدگاه مذکور در چاپ قبلی کتاب مذکور (چاپ اول ـ پاییز 1386) اظهار نظر نموده اند.

 دیدگاه استاد محترم در چاپ اول ـ پاییز 1386/ 496ـ495 (استاد در زیرنویس یک نوشته‌اند: جهت نظر موافق، ر.ک. حسین آقائی نیا، جرایم علیه اشخاص (شخصیت معنوی) ص 165):

 نمی‌توان، عبارت «توسط دیگری» مذکور در این ماده را شامل مواردی دانست که مثلاً رئیس یک باند آدم ربایی دستور ربودن شخصی دیگری را به اعضای باند، که دارای شرایط مسئولیت کیفری می‌باشند، صادر می‌کند و آنان نیز این دستور را آگاهانه اجرا می‌کنند. زیرا در چنین حالتی، رئیس باند معاون جرم بوده و البته ممکن است، به دلیل سردستگی، مشمول تشدید مذکور در ماده 45 «قانون مجازات اسلامی» نیز قرار گیرد.

دیدگاه استاد محترم در چاپ یازدهم ـ پاییز 1392/ 565 (استاد در زیرنویس یک نوشته‌اند: جهت نظر مخالف، ر.ک. حسین آقائی نیا، جرایم علیه اشخاص (شخصیت معنوی) ص 165 [لازم به ذکر است که براساس چاپ ششم/ص 167]):

البته شاید بتوان، عبارت «توسط دیگری» مذکور در این ماده را شامل مواردی دانست که مثلاً رئیس یک باند آدم ربایی دستور ربودن شخصی دیگری را به اعضای باند، که دارای شرایط مسئولیت کیفری می‌باشند، صادر می‌کند و آنان نیز این دستور را آگاهانه اجرا می‌کنند. در این موارد در واقع مقنّن با توجّه به اهمیّت جرم برای معاون هم مجازات مباشر را تعیین کرده است.

 این مطلب بدیهی است که اساتید محترم ممکن است پس از شنیدن و ملاحظه سایر دیدگاه‌ها و مبانی استدلانی آن، از دیدگاه قبلی خود روی گردانده و نظر جدیدی ارائه نمایند که این خود نشانگر روحیه انتقاد پذیری چنین اساتیدی می‌باشد.

اما کوتاه سخن آن که:

 استاد محترم در تأیید دیدگاه جدید خویش فرموده‌اند:

 « در این موارد در واقع مقنّن با توجّه به اهمیّت جرم برای معاون هم مجازات مباشر را تعیین کرده است.»

 به عبارت دیگر از دیدگاه استاد محترم با توجّه به اهمیّت جرم، مقنّن در صدد اعمال مجازات شدیدتر نسبت به معاون جرم در فرض مذکور بوده است.

 به نظر می‌رسد اگر بنا به اعمال مجازات شدید‌تر نسبت به معاون جرم (سردسته) باشد، استدلال مذکور برای شمول فرض مذکور در ماده 621 ق.م.ا.ت. قابل تأمّل است. زیرا:

 اگر فرض مذکور را شامل م 621 ق.م.ا.ت. بدانیم، مجازات قابل اعمال به تشخیص قاضی دادگاه پنج تا پانزده سال حبس می‌باشد.

 در حالی که بهتر است همانطور که استاد محترم در چاپ اول ـ پاییز 1386 به سردستگی اشاره نموده‌اند، در حال حاضر نیز به سردستگی موضوع ماده 130 ق.م.ا. اشاره می‌نمودند زیرا:

 اگر بنا به اعمال مجازات شدید‌تر نسبت به معاون جرم (سردسته) باشد، مجازات قابل اعمال در فرض مذکور الزاماً 15 سال حبس (حداکثر مجازات شدیدترین جرم) می‌باشد.

امید آن که دوستان محترم بیان این گونه مطالب را به دید انتقاد و ... ننگرند بلکه فقط و فقط جهت پویایی علم حقوق بدانند زیرا استاد محترم خود فرموده اند:

«اگر این کتاب تنها بتواند باعث طرح سؤالات جدیدی، غیر از آنچه که تاکنون مورد توجّه حقوقدانان بوده است، در اذهان خوانندگان شود، و ... زیرا همین روند می تواند به پویایی هر نظام حقوقی منجر گردد.»